W 1950 roku w Nowym Jorku pojawia się dziwnie ubrany mężczyzna Zachowuje się irracjonalnie i ginie wpadając pod samochód Ma przy sobie dokumenty należące do człowieka, który zaginął w ubiegłum wieku "Czas i przestrzeń nie stanowią dla nas bariery. Horyzont wyznaczają jedynie twoje pragnienia: filozofuj z Sokratesem, przeżyj chwilę grozy na zamku hrabiny Batory, zatańcz fokstrota na Titanicu. Dla mniej sentymentalnych wyprawa w przyszłość do kresu wszechświata" – tak mniej więcej mogą brzmieć oferty biur podróży w przyszłości. Odkrycie, że czas jest kategorią subiektywną, a we wszechświecie mogą istnieć warunki pozwalające przekroczyć barierę czasoprzestrzeni, stanowiło jedną z największych rewolucji XX wieku. Wizje, które przez wieki pozostawały w sferze science fiction, stały się obiektem naukowej debaty. Niektórzy idą o krok dalej, twierdząc, że już dziś mamy do czynienia z podróżnikami przemierzającymi czwarty wymiar. Jednym z nich był Rudolph Fentz. Zagubiony w czasie Jesienne popołudnie 1950 roku na nowojorskim Times Square. Uwagę przechodniów zwraca dziwacznie ubrany mężczyzna. Początkowo zdaje się, że to aktor – człowiek ten ma bokobrody i ma na sobie staroświecki strój – ale jego zachowanie staje się z minuty na minutę coraz bardziej niepokojące: krzyczy, wymachuje rękoma, w końcu biegnie na oślep i wpada wprost pod nadjeżdżającą taksówkę. Ginie na miejscu. Akta nowojorskiej policji pełne są osobliwych przypadków, ale ten jest szczególny. Dokumenty znalezione przy denacie pochodzą z ubiegłego wieku. Pieniądze i wizytówki z adresem na Fifth Avenue oraz rachunek wystawiony na nazwisko Fentz na Lexington Avenue datowane są na 1870 rok, a mimo to wyglądają jak nowe. Policja rozpoczyna poszukiwanie krewnych ofiary. Bezskutecznie. Wreszcie, po kilku miesiącach, udaje się odnaleźć starą kobietę, która twierdzi, że Rudolph Fentz, ojciec jej nieżyjącego męża, zniknął w niewyjaśnionych okolicznościach w ubiegłym wieku. Policja dociera do starych akt: adres zaginionego wówczas mężczyzny zgadza się z tym, który widnieje na wizytówce znalezionej w marynarce szaleńca z Times Square. Historia Fentza do dziś budzi sporo emocji: dla jednych jest dowodem na możliwość podróży w czasie, dla innych to tylko miejska legenda, zainspirowana literaturą science fiction. Taki wniosek wysnuł Chris Aubeck, który w 2005 roku zbadał sprawę Rudolpha Fentza. Ogłosił wówczas, że nowojorski podróżnik w czasie to bohater opowiadania fantastycznonaukowego autorstwa Jacka Finneya. Dwa lata później podważano tę tezę, wskazując, że to raczej Finney inspirował się doniesieniami prasowymi – opowiadanie miało zostać opublikowano kilka miesięcy po osobliwym wypadku na Times Square. Jeśli to ostatnie śledztwo uznamy za wiarygodne, czy jest to wystarczający dowód na to, że Rudolph Fentz zagubił się w czasoprzestrzeni? Powrót do przyszłości Czas jest jedną z największych tajemnic ludzkości. Mimo postępu nauki wciąż wiemy o nim niezwykle mało. Ojciec fizyki klasycznej, Isaac Newton twierdził, że czas jest kategorią absolutną: płynie nieubłaganie i jednakowo dla wszystkich obiektów we wszechświecie. Dziś już wiemy, że jest inaczej. Pojawiają się skrajne teorie traktujące czas wyłącznie jako iluzję naszych umysłów, która pomaga uporządkować chaos rzeczywistości. Drogę do subiektywnego postrzegania czasu otworzył na początku XX wieku genialny urzędnik patentowy: Albert Einstein. Szczególną teorią względności zburzył wiarę w czas absolutny, udowadniając, że nie ma jednego boskiego czasomierza dla wszystkich obiektów we wszechświecie. Czas jest wymiarem ściśle związanym z przestrzenią, tworząc czterowymiarową rzeczywistość. Jeśli więc czas jest takim samym wymiarem jak przestrzeń, to rodzi się pytanie, czy podobnie jak każde miejsce w przestrzeni, każda chwila czasu istnieje tu i teraz? Einstein pokazał, jak odmiennie może płynąć czas zależnie od materii i energii. W okolicach czarnych dziur, gdzie działa silne pole grawitacyjne, zegar odmierzyłby zaledwie kilkadziesiąt godzin, podczas gdy na Ziemi miną stulecia. Inaczej biegnie też czas dla obiektów poruszających się z wielką prędkością: gdy wsiądziemy do rakiety i z prędkością podświetlną odbędziemy siedmioletnią podróż, po powrocie okaże się, że na Ziemi minęło ponad 500 lat! A więc już dziś podróż w przyszłość – choć na razie tylko w teorii – jest w możliwa. Problemem naszej cywilizacji jest brak zasobów energetycznych, żeby utrzymać prędkość niezbędną dla takiej wyprawy. Pytanie o podróż do przeszłości wciąż pozostaje otwarte. Być może kiedyś zaprowadzą nas do niej tzw. tunele czasowe. Z teorii Alberta Einsetina wynika, że być może w kosmosie już istnieją naturalne wehikuły czasu, czyli miejsca, gdzie czasoprzestrzeń się zakrzywia, tworząc coś w rodzaju skrótu między różnymi miejscami. W oparciu o tę tezę w 1988 roku w poważnym piśmie naukowym "Physical Review Letters" trzech fizyków z California Institute of Technology zaproponowało budowę tuneli czasoprzestrzennych. I choć dziś jeszcze te tezy brzmią rewolucyjnie, za kilka dekad podróże w czasie okażą się czymś tak naturalnym jak dziś podróże podniebne. W świetle współczesnej wiedzy nie możemy wykluczyć, że wśród nas są podróżnicy w czasie. Być może zjawiska, które dziś określamy jako „paranormalne” – jak choćby niezidentyfikowane obiekty latające czy spotkania z duchami – są związane z wizytami gości z innych czasoprzestrzeni, którzy opanowali umiejętność poruszania się tunelami.